بررسی رابطه بین قطر برابرسینه و قابلیت جست دهی گونۀ انجیلی (parrotia persica c.a.m.) (مطالعۀ موردی: جنگل خیرود)

گونۀ انجیلی، یکی از گونه های اندمیک ناحیۀ هیرکانی در شمال ایران است که به همراه گونه های ممرز و شمشاد، جوامع مختلفی را تشکیل می دهند. زادآوری این گونه به روش جنسی در سطح جنگل کمتر وجود دارد و بیشتر به صورت غیرجنسی و به کمک پاجوش و ریشه جوش صورت می گیرد. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر قطر برابرسینه بر قابلیت جست دهی انجیلی و تعیین بهترین کلاسۀ قطری از لحاظ زادآوری غیرجنسی در جنگل آموزشی-پژوهشی خیرود، انجام گرفت. آماربرداری به روش تصادفی در مناطق پراکنش این گونه با قطعات نمونۀ دایره ای با مساحت 10 آر صورت گرفت و در کل 90 قطعه نمونه برداشت شد. درختان در سه طبقۀ قطری 30-10 (کلاسۀ1)، 60-30 (کلاسۀ2) و بیشتر از60 سانتی متر (کلاسۀ3) دسته بندی شدند و زادآوری انجام گرفته به چهار طبقه با قطر 4-2، 6-4، 8-6 و 10-8 سانتی متر تفکیک شد. به منظور مقایسۀ میانگین تعداد پاجوش در طبقات قطری از آزمون تجزیۀ واریانس یک عامله و در صورت نیاز، آزمون دانکن، با سطح اطمینان 95 درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که متوسط تعداد پاجوش در کلاسه های قطری 1، 2 و 3، به ترتیب 6/6، 8/10 و 5/6 عدد به ازای هر پایه درخت مادری است. درختان با قطر بیشتر از 60 سانتی متر، بیشترین پاجوش با قطرهای 8-6 و 10-8 سانتی متر را ایجاد می کنند. سلامت پاجوش های قطورتر (8-6 و 10-8 سانتی متر) بیشتر است و این پاجوش ها در کل پایدارترند. در مجموع تعداد پاجوش های با قطر 4-2 سانتی متر بیشتر از پاجوش های قطورتر بوده و طبقۀ قطری 60-30 سانتی متر (کلاسۀ 2) دارای بیشترین تعداد پاجوش است. نتایج تجزیۀ واریانس، نشان دهندۀ معنی دار بودن اختلاف متوسط تعداد پاجوش ها با قطر 4-2، 6-4، 8-6 و 10-8 سانتی متر و کل پاجوش ها درکلاسه های قطری گونۀ انجیلی است. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که قطر برابر سینه را می توان یکی از عوامل مؤثر بر زادآوری غیرجنسی گونۀ انجیلی به حساب آورد. برای استقرار زادآوری غیر جنسی این گونه، طبقۀ قطری 60-30 سانتی متر اهمیت بیشتری دارد و باید عملیات پرورشی و بهره برداری در این طبقۀ قطری، اصولی تر و با دقت بیشتری صورت گیرد.